Kan ik mijn “draai” in Suriname vinden?

Ik ben nu al 3 maanden in Suriname en heb inmiddels behoorlijk geproefd van het dagelijkse leven in Suriname. Ik heb gesproken met familie en kennissen, die hier altijd hebben gewoond, die zijn geremigreerd, die op vakantie zijn, met toeristen, met vele taxichauffeurs, dorpelingen en ga zo maar door. Ik lees regelmatig de Surinaamse kranten, inclusief de kritische stukken van enkele moedige schrijvers. Ik denk dat ik met een gerust hart kan concluderen dat de gemiddelde Surinamer zeer ontevreden is met de politieke situatie en de corruptie daaromheen. Maar hoe meer ik hierover met mensen praat hoe complexer dit onderwerp wordt. Er komen zoveel tegenstrijdigheden bij kijken dat soms m’n oren ervan klapperen. Zo kan iemand het ene moment verkondingen tegen corruptie te zijn en het andere moment heel trots vertellen hoe hij met wat vriendjespolitiek iets illegaals heeft kunnen regelen. Er zijn zoveel complottheorieën, ook van het soort dat ik niet eens hier durf te noemen, en dan nog de verschillende bevolkingsgroepen en hun specifieke gedragingen, het is een warboel van tegenwerkende krachten. En dan denk ik, ja, maar wat kan je ook verwachten van een land dat eigenlijk nog maar 30 jaar op eigen benen staat en nog geen half miljoen inwoners heeft, waarvan ook nog vele intellectuelen tijdens de coupe van 1980 naar Nederland zijn gevlucht; Suriname is niet anders dan elk ander land in ontwikkeling, je kunt je erover ergeren, maar er moet toch wel wat tijd overheen gaan voordat je verbetering zult zien. En soms denk ik weer dat er toch iets specifieks in Suriname misgaat, namelijk het opzettelijk tegenwerken van vooruitgang, en dit vanwege een collectief ego-probleem. Wat in Europa vaak gebeurt, het tegenwerken van projecten, zorgen dat het niet slaagt, zodat er volgend jaar weer een budget is opgenomen in de begroting en iedereen behalve de projectmanager verzekerd is van zijn baan, dat is ook niet fantastisch, maar ik zie daar toch nog wel wat financieel voordeel voor een aantal partijen. Alleen de project-manager kan hier zwaar onder lijden als die het spel niet kan of wil meespelen. In Suriname worden initiatiefnemers, m.n. Euro-Surinamers zoals ik, simpelweg tegengewerkt omdat ze niet moeten denken het allemaal zo goed te weten, zelfs al zou iedereen er op vooruitgaan.
Een ander aspect dat vooruitgang in de wegstaat is de economie van korte termijn winst. Maar dit is al decennia lang globaal een populaire trend. Specifiek voor Suriname is: Betaal de regering en je mag bomen kappen, de Surinaamse zee leeg vissen, de goudmijnen leeghalen, de bauxiet wegdragen, de olie wegpompen. De Surinaamse burger koopt het eindproduct dan wel weer bij de buitenlandse multinationals.
Weer een ander aspect wat momenteel vooruitgang in de weg staat is het proces rondom de Decembermoorden; vele mensen zijn van mening dat zolang er geen vergelding heeft plaats gevonden, Suriname niet verder kan.
Wat ik persoonlijk, als Euro-Surinamer, mis bij de gemiddelde Surinamer, is zelfspot. Men neemt zichzelf zo serieus, is gauw op de teentjes getrapt. Deze humor is geheel onbekend in Suriname. Zelfs als 9-jarige, toen ik naar Nederland verhuisde, had ik moeite om dit aan te leren. Een held in zelfspot zal ik vast ook nooit worden. Maar ik denk dat het heel hard nodig is dat deze manier van humor in Suriname doordringt. Want als elke puntje van (opbouwende) kritiek gepaard gaat met een jarenlange ruzie, dan komt er echt nooit vooruitgang.

Voor mij is natuurlijk de vraag, kan ik in Suriname “m’n draai vinden”? Suriname met het prachtige weer, fantastische natuur, gemoedelijke sfeer, vrijheid om bijna alles te doen en laten wat in je opkomt, het is een weelde. En zo’n vakantie waar mijn salaris doorloopt, dat hoeft wat mij betreft niet op te houden; ik kan dit nog wel tig jaar volhouden. Maar het moment dat ik echt moet gaan presteren in Suriname om m’n brood te verdienen en met de mensen moet samenwerken, dat gaat me niet lukken. Ik ben teveel resultaatgericht, ik ga zeker weten door het lint. Met een eigen onderneming maak ik nog een kansje. Maar daarvoor heb ik echt eerst een huis nodig en deze is nog lang niet af.