Parbo bier

Wie houdt er niet van Parbo bier….?!!!! Zie hier mijn nichtje Tyshira kort na haar eerste slokje Parbo bier op de Kwattamarkt.

Sexy Waka

Vanochtend vroeg was ik al wakker en zat ik achter de laptop te schrijven aan enkele teksten in verband met het overlijden van oompie Tik. Mijn schrijven werd verstoord door de kamrawintjes die, duidelijk met heel andere dingen bezig waren dan ik op het moment. Het geluid dat deze gekko’s maken als ze een vrouwtje lusten is best raar, het is alsof één roestige gordijngelijder steeds kort over de gordijnrail beweegt. Nou ja, natuurlijk moest ik even inspecteren hoe dat eraan toeging en als het effe kon een fotootje maken, maar ze wilden me daar geen deelgenoot van maken; ze gingen snel uit elkaar toen ik mijn camera op ze richtte. Hééé, wat was dat nu. Was dit de gekko op wie ik anderhalve maand geleden heb getrapt, de staart ontbrak! Nou, nu voelde ik me helemaal niet schuldig meer, ik denk dat ze door het ontbreken van de staart een extra sexy loopje moest hebben, want het mannetje was helemaal wild van haar.
Drie dagen terug zat ik samen met m’n zusje in de avond heerlijk op wat terrasjes in de stad. Het was een zwoele avond en zelfs bij de pier van hotel Torarica was het niet koel. We bestelden twee uitmuntende cocktails, m’n zusje een piña Colada en ik mijn favoriet, een Margarita straight. Eerder op de avond hadden we al bij ’t Vat deze cocktails besteld. Mensen, doe dit niet, als je een authentieke cocktail lust, Torarica is the place to be! Ik ben geen expert, maar ik weet wel, dankzij de duitse cocktail-bijbel, hoe mijn favoriete cocktails moeten smaken en eruit horen te zien, weg met dat parapluutje en die olijf! Nou goed, het was een woensdagavond en het was erg rustig in Torarica, maar desalniettemin was er een optreden van Ruben Silvin, een populaire stand-up komediant in Suriname.M’n zusje en ik hebben ons kostelijk vermaakt en vreselijk gelachen, Ruben had zelfs nog een mop over dominee Polanen, familie van mijn neef Chris. Surinaamse humor is best wel apart, de clue van de grappen is vaak niet zo sterk, het gaat meer om de “jus” die je erbij doet bij het vertellen van de grap. Zo was er ook een anekdote over de sexy waka van de Samaraccaanse vrouw en de fôto-(stads-)vrouw. Ruben beeldde dit fantastisch uit, van de ene kant van het podium liep hij in hoge snelheid met de borst vooruit en armen heftig zwaaiend naar de andere kant; dit was de Samaraccaanse vrouw, ze loopt alsof ze je een klap komt geven. Maar dan de fôto-vrouw, nou, dat hupje en de wiegende heupen deed hij ook fantastisch. Ik herkende mijn zusje hier meteen in. Want mensen, ik ben erg trots op m’n knappe zusje, maar ik weet niet hoe lang ik het nog zal volhouden om met haar over straat te lopen. Staat er binnenkort in de krant dat het aantal verkeersongelukken in Paramaribo drastisch is toegenomen, dan weten jullie hoe het komt. Pssst, mmmmmhuwah, schatje!, “welkom in hotel Torarica, wat kan ik voor u inschenken?”, “oh, u gaat al naar huis, dat is jammer, het wordt dan weer een saaie avond voor ons”, ik weet niet wat ik hoor, één heer op straat wilde het echt niet opgeven, hij reed een stukje door en stopte op het trottoir om nog door te gaan met zijn paringsgeluiden, en als laatste noodkreet gooide hij “Sexy waka” eruit, m’n zusje draaide zich even al lachend om en pas toen ging hij.
In Suriname is het flirten tot een sport verheven, en vaak kan je niet anders dan erop reageren of minstens heel hard lachen. En als je dan met je kindje over straat loopt maakt dat helemaal niets uit; “schatje” wordt dan gewoon vervangen door “mammie”. Ik vroeg ook aan één van onze kennissen: “als je niet gaat stappen ’s avonds, wat is dan je “kiek” (vertier)?”, antwoord: voor de bar staan met een biertje en de meisjes vervelen. Ik wilde natuurlijk meer weten en ik kreeg meer: heb je beet, dan krijg je wel al heel gauw te horen: koop een cel-kaart voor me, nôh?! (cel-kaart=mobiele prepaid kaart) Op het moment dat ik dit hoorde zaten we in de auto terug van Powakka en toevallig belde Chris, hij zat in het vliegtuig en zou over een uurtje opstijgen. Hij beaamde dit ook meteen, ook hij had vele verhalen gehoord en zei: ja, ik heb gehoord dat je hier héél ver mee kan komen! Chris stelde ook nog voor dat Maarten en ik naar Perola in de Prinsessestraat, een Braziliaanse buurt, zouden gaan. Je kan daar tot heel laat in de nacht eten, en wel, hij was er toevallig nog om half drie in de ochtend en toen gingen opeens de deuren dicht. Wat was er aan de hand? Er was een huurmoordenaar in de buurt gesignaleerd en die wilden ze natuurlijk niet binnen hebben. Op Maarten’s laatste avond zijn we ondanks dit onheilsbericht toch naar Perola gegaan. Maarten zei dat hij er geen problemen mee had, maar ik voelde me best wel geïntimideerd door al deze Brazilianen met zwaar getekende gezichten. Maarten en ik waren zwaar in de minderheid, eigenlijk waren we de enige minderheid. Dankjewel Chris! Nou goed, ik liet mijn blik wel rondwaren natuurlijk en raakte meer en meer gefascineerd door deze mannen met gezichten, alsof bloedwraak, moord en doodslag hun leven beheerste. Ik raakte meer en meer geïntrigeerd en mijn fantasie ging op de loop. Maarten vond dit 10 keer niks. Trouwens we hebben in het restaurant nog een mals stuk biefstuk gegeten!

Oompie Tik

Mijn oom Johan, broer van mijn moeder, die in januari nog met ons naar de plantage is geweest is anderhalve maand geleden met spoed weer naar Nederland vertrokken. Gisteren lag hij 8 uur in de operatiekamer bij de neurochirurgie in Leiden en hoewel de operatie in eerste instantie goed was verlopen heeft hij het niet gehaald. Het verdriet is enorm, want ondanks zijn kritieke toestand, hadden we niet verwacht dat hij ons zo snel zou verlaten. Gisteren waren we bij oma, de buren kwamen langs, vrienden van oom Johan en veel familie. Elk telefoontje met medeleven vanuit Nederland en Suriname werd door mijn tante aan de aanwezigen doorgegeven. Maar pas laat in de avond drong het na een lang telefoongesprek met m’n moeder echt goed tot mij door dat hij er niet meer is. Het doet extra pijn omdat hij een goed mens was. In Suriname is “medelijden” bij heel veel mensen ook echt medelijden; dus niet met de negatieve bijklank die we in de westerse wereld hebben. Als je medelijden met iemand hebt, dan ben je ook daadwerkelijk meevoelend en in de meeste gevallen doet men er ook iets mee. Dit drong al in de eerste maand vakantie in Suriname tot me door; hier leeft nog sterk waar het volgens mij in het leven echt om gaat: om elkaar geven en dit ook tonen. Oom Johan, die sinds zijn pensioen de laatste jaren een half jaar in Nederland en een half jaar in Suriname verbleef ondersteunde een aantal mensen hier in Suriname. En deze zullen hem ook vreselijk missen. Hoewel ik het vreselijk vind dat ik nu niet bij m’n moeder ben om haar bij te staan, ben ik ook blij dat ik hier op de Surinaamse manier kan rouwen. We hebben een kaarsje voor hem gebrand en de hele avond over hem gepraat, met tranen en gelach. Volgens Surinaamse traditie komt er in de krant een overlijdensbericht met foto.
Op de foto staat Oompie Tik bij de vijver op de plantage. Oompie Tik was zijn bijnaam omdat hij binnen familie en kennissenkring de peuters met hun dikke pamperluiers zogenaamd harde tikken met z’n slipper gaf.

Relaxed man…

Zo, een tijdje niet geschreven. Het is ook effe druk geweest. Vrijdag voorbereiden voor Powakka, tijd uitgetrokken om Maarten’s Awarradam avonturen te horen en de foto’s te bekijken, afscheid genomen van Chris; zaterdag de hele dag in Powakka geweest, op de terugtocht wat autopech gehad; zondag m’n zusje Michelle en haar dochtertje Tyshira van het vliegveld gehaald, in de avond natuurlijk met z’n allen naar oma en tante Helen geweest voor het welkom. Maar omdat het gisteren Maarten’s laatste volle dag in Suriname was, heb ik toch nog een uitje op touw gezet; Whitebeach had hij nog niet gezien, en Michelle en Tyshira ook nog niet.

De ochtend begon niet echt fantastisch, want ik had in de morgen buikpijn, waarschijnlijk van de nasi die we de dag tevoren op de retourtocht vanaf het vliegveld Zanderij in Lelydorp hebben gekocht. Michelle en Tyshira waren al om 5.00 uur wakker, dus konden we al babbelend rustig inpakken. Maarten was ook al vroeg op en op de combémarkt inkopen aan het doen; o.a. hangmatten en rum geloof ik. Toen hij terug kwam trof hij Tyshira al zonnend met zonnebril en waaier op het terras van het appartement aan. Onverbeterlijk modepopje! Ietsje later liepen we met z’n allen voor ons ontbijt naar de broodjeszaak aan het eind van de straat. (Even tussen haakjes: de import-bloemkool die Maarten op z’n derde vakantiedag hier heeft gekocht heeft hij eergisteren eindelijk weggegooid. Ik ben geneigd om dit als een symbolisch gebaar te zien.)
Om 10.00 uur stapten we in de taxi die ons naar White Beach zou brengen. Ik had de dag tevoren de taxi al besteld, en wellicht is de juiste taxichauffeur op deze rit gezet. Hij was relaxed man, hij vroeg het wel eerst hoor, maar onderweg stopte hij even om een portie eten te kopen, en tijdens de rit babbelden we gezellig met ‘em; hij leerde ons kennen, wij leerden hem kennen. Ik vroeg hem bij Domburg even af te slaan en een rondje te rijden. In Suriname tikt de meter van de taxi echt niet door hoor, sterker nog, er is geen meter. Als je onderweg ergens wilt stoppen om iemand te groeten, of je wilt even uitstappen om van het uitzicht te genieten, een portie eten kopen, als je even wilt toeteren als je iemands huis langskomt, het kan allemaal. En wachten, dat is helemaal geen probleem; deze taxichauffeur zou gewoon op en met ons wachten tot we zover waren om weer naar huis te gaan. We hadden bij Whitebeach een hut gehuurd, en op een gegeven moment vroeg hij zelfs of hij zijn hangmat ook in de hut kon ophangen, jaja… hij kwam niet onvoorbereid. Hij had de nacht doorgehaald tot 2.00 uur in de ochtend, dus een dutje kwam hem goed uit. Vanwege mijn rommelige buik ging ik niet zwemmen, dus babbelde ik een tijdje gezellig met de taxichauffeur. Natuurlijk probeerde hij uit deze toeristen ook zijn slaatje te slaan, maar dat deed hij niet onverdienstelijk. Hij is er deels in geslaagd. Als hij op het laatst geen muntstukje aan me had gevraagd voor het toilet, was zijn tip groter geweest. Tyshira ondertussen, had in Maarten vanaf haar eerste dag al een speelmaatje ontdekt en vond het fantastisch hoe hij zich achterover in het water plensde. Maarten was bestempeld als “gekkie” en dat is een compliment uit Tyshira’s mond. Zoals ik al eerder schreef is White Beach een tropisch paradijs aan een rivierstrand. Deze keer heb ik er foto’s bij.

Beestenboel

Ik zit nu al 4 maanden in Suriname en mijn dromen hebben zich inmiddels aan de nieuwe omgeving aangepast. Ik droomde de vorige nacht over een chinese maaltijd die ik had misgelopen; het reisgezelschap waar ik bij hoorde had alles al opgegeten. En terwijl daarna alle anderen in luxe kamers overnachtten, had ik een eco-lodge gekregen, een weliswaar mooi wit gepleisterde grot, maar vol met insecten. Plotseling kwamen er groene rupsjes naar beneden en toen ik naar boven keek zag ik daar op een richel nog veel meer kleine groene rupsjes, maar ook een gigantische groene salamander of slang, ik ben de grot uitgesneld en gelukkig wakker geworden. Ik hoorde de volgende dag dat Chris en Jessica ook onrustig hadden geslapen, maar Andrew niet. Hij was de enige die de avond ervoor bij het Chinees restaurant Shin Kong niet of nauwelijks van de kaaiman had gegeten. Puur toeval of is er iets anders aan de hand? De een zegt “kaaiman-vlees is faja” (heet), dat betekent concreet dat je er sterk allergisch voor kunt zijn, de ander zegt, het herstelt de huid – kijk maar naar de kaaiman, hij heeft nooit wondjes, hoeveel hij ook vecht, en de Javanen laten hun kinderen met opzet veel kaaiman vlees eten, om aan te sterken. Een tijdje terug al heb ik zitten surfen op zoek naar informatie over de kaaiman en zijn helende werking en inderdaad blijkt er een nieuw medicijn voor hiv-patienten op de markt te komen of al te zijn op basis van krokodillen of kaaiman bloed; het zou het immuun-systeem versterken. Hoe dan ook de Kaaiman was heerlijk. De structuur van het vlees lijkt wel een kruising van kip en inktvis, net als de smaak. Die avond bij Shin Kong hebben we ook drooggebakken inktvisjes, gember-king-krab, en twee vleesgerechten gegeten en na de maaltijd weer wat met de kok gebabbeld. Zijn zoon heeft onlangs een restaurant in Amsterdam geopend, als ie net zo lekker kan koken, biedt dat perspectieven! Voor m’n tante heb ik geïnformeerd naar de Peking eend; deze kan je twee dagen van tevoren bestellen. Dat staat de volgende keer op het menu.
Eerlijk is eerlijk; met mijn euro-inkomen kan ik mezelf tijdens deze vakantie vaker dan ikzelf zou willen op allerlei delicatessen trakteren. Zo’n supergerecht kost per persoon 45 SRD, dat is 12,30 euro.
De dag van de kaaiman stond geheel in het teken van beesten. Het begon al bij oma die vroeg of ik wilde kijken naar een sterappel die we van de plantage hadden meegenomen. “Dit kleine witte ding, is dat een wurmpje?”, vroeg ze, ik zag dat het bewoog en ik zei:” ja, dat is inderdaad een wurmpje”. Oma lacht erom, en heeft geen problemen om de wurm met opzet of per ongeluk op te eten. M’n tante Helen daarentegen liep luid mopperend en met kippenvel weg; zij kan niet tegen wurmen, rupsen en alles wat zich op die manier voortbeweegt. Later ging ik met Chris naar zijn dagelijkse hang-out plaats, de stal-Norbert manege, daar heeft hij, toen hij nog in Suriname woonde, veel paard gereden, tijdens de vakantie rijdt hij nog af en toe. We zouden even ervandaan bij schemering gaan kijken hoe de vogels terugkeren naar hun broedplaats. Het was een prachtig gezicht en onderweg waren er ook allerlei vogeltjes in het gras die gezellig voor ons uitliepen of meevlogen. De optische zoom van mijn camera was jammer genoeg niet sterk genoeg om de vogels op het eiland te fotograferen, maar het was wel bijzonder om te zien en horen hoeveel vogels zich daar bij schemering verzamelden. We vonden ook sporen op de weg en vroegen ons af of het van een tijger kon zijn, twijfelachtig, dus in ieder geval maar even een paar foto’s gemaakt. Later kon de managehouder Tony ons vertellen dat het de sporen en uitwerpselen van de capibara (waterzwijn, grootste knaagdier), zijn. Deze komt wel eens met regenachtig weer uit het water. Op de manage hebben we met Jessica, Andrew, en een jonge ruiter die daar was nog uitvoerig gepraat over allerlei soorten beesten die door Surinamers worden gegeten; van knaagdier tot rund. Volgens de jonge ruiter, wiens vader een slachthuis heeft, zijn de waterkoeien uit mijn vorige blog, geen watrakows, maar karbouws (waterbuffels). Ik kan het echt niet goed meer volgen met al die runderen hier, ik ga het nog eens uitvoerig uitzoeken; misschien helpt dit mij uiteindelijk bij het vraagstuk waarom rundvlees hier toch zo enorm taai en pezig is.
Op de foto’s: de springbak van Stal-Norbert; merrie en veulen op stal; het broedeiland (2x); sporen en uitwerpselen van de kapibara.

3 weken zijn te kort

We zijn het er allemaal over eens, ook Maarten, een vakantie van 3 weken in Suriname is te kort. Maar ja, wat doe je eraan als je nu eenmaal 3 weken hebt? Heel simpel, de dagen volledig benutten; rusten doe je dan maar weer thuis in de vertrouwde omgeving. Afgelopen zaterdag begon redelijk rustig; terwijl Maarten in de stad wandelde, heb ik wat boodschapjes gedaan voor de Powakka trip op zondag. Voor het warme middageten waren we bij oma uitgenodigd. Heri-heri met koepila-vis, stond op het menu. Ik weet niet of Maarten nog verwerkingscapaciteit heeft voor al die nieuwe gerechten die op hem af komen, maar wat mij betreft was de op twee manieren bereidde koepila-vis weer overheerlijk. Maarten zegt de laatste tijd met een enigszins verdoofde blik alleen nog maar: “het was lekker” en “het smaakte goed”. Als toetje hadden we bruine koek van VanderMeer. Want inmiddels moest ik het alweer een aantal weken zonder een stukje bruine koek van de banketbakkerij VanderMeer doen, dus had ik er één besteld. Mijn mini-project gedurende deze vakantie: “Waar kan je de lekkerste Surinaamse lekkernijen krijgen?” is wat betreft deze koek een beetje uit de hand gelopen; de koek is gewoon vreselijk lekker. Ook Chris moest het toegeven: het overtrof op alle aspecten zijn verwachtingen.
Maarten begint de Surinaamse fixatie met eten langzaamaan wel te waarderen want een avondje Blauwgrond sloeg hij ook niet af. Als je in Paramaribo in de avonduren zegt dat je naar (de wijk) Blauwgrond gaat, dan betekent dat dat je daar bij een van de Javaanse eettentjes gaat eten. Vanaf m’n kinderjaren is dat gebruikelijk; sommige eettentjes zijn inmiddels gemoderniseerd, anderen hebben, nog steeds zoals vroeger, houten banken, die rondom een grote u-vormige tafelconstructie gewoon op het zand staan. De kans dat je met je voeten in een mierennest terecht komt, is nu wel een stuk kleiner.
Op de foto’s: Maarten eet voor het eerst heri-heri; Chris onderwerpt de bruine koek van VanderMeer aan een grondige analyse; Javaans eten op Blauwgrond (eettentje van Pawiro). Gisteren, zondag was weer andere koek; het was een dag van uitersten.

Powakka
Om 9.00 uur vertrokken we vanuit de stad naar de plantage op Powakka. Het gezelschap bestond uit mijn tante Anita, Tesie, Maarten en ik. Maarten zei de avond tevoren toen ik best moe was en nog van alles moest doen aan voorbereidingen: als we daar zijn, dan delegeer je gewoon van alles. Dat heb ik ter harte genomen. Zodanig dat Maarten mij op een gegeven moment voor slavendrijver uitschold. Maar achteraf moest hij toch toegeven dat het goed voelde om zo actief bezig geweest te zijn. De foto’s spreken voor zich; ze geven een goed beeld waar we op de plantage meestal mee bezig zijn. Maarten had er geen problemen mee om steeds te poseren, dus zie je hem vaak op de foto’s.
Serie 1: aankomst in het kamp, is de boesie-anansie (vogelspin) thuis?; mijn tante doet voor hoe Maarten al wiedend met de houwer moet poseren; Maarten’s versie hiervan; Maarten sleept een omgevallen boompje voor me uit de vijver; Maarten heeft een stok voor het vruchtenplukken klaargemaakt. Serie 2: Even m’n gezicht wassen bij de bronwater-badplaats; mijn tante en Tesie puzzelen met de brushcutter; Tesie neemt vervolgens het gras onderhanden; Ik start alvast het vuur voor de afvalverbranding, daarna wordt het harken en nog eens harken; dit alsmaar groeiende bijennest moet een volgende keer onderhanden genomen worden. Serie 3: Maarten en de kokosnoot: zo pluk je kokosnoten; nadat het (in dit geval door mijn tante) het kopje is afgekapt maak je een gaatje om te drinken; drinken gaat niet zo makkelijk met al die vliegjes om je heen, m’n tante lacht erom; Maarten verhuist uit het kamp met de kokosnoot in de hoop dat daar minder vliegjes zijn; natuurlijk snel even poseren in de hangmat; ben je klaar met drinken, dan kap je de kokosnoot open en lepel je het vruchtvlees eruit. Maarten: dit smaakt toch wel heel anders dan wanneer je het in een blikje koopt. Serie 4: ik lust ook wel een kokosnoot, maar belangrijker nog, alles om me heen is net door Tesie schoongemaaid; Tesie, de bedreven bomenklimmer, plukt de rijpe pompelmoezen; is het niet erg jammer, dames, dat deze foto van Tesie onscherp is uitgevallen?; inpakken en wegwezen; Maarten rijdt ons (voor het eerst in Suriname) terug tot aan de gevaarlijke en inmiddels donkere highway.
Shin Kong
Om 20:10 uur waren we weer terug in het appartement en om 21:00 uur zou Chris ons ophalen om bij het voortreffelijke restaurant Shin Kong duifjes te gaan eten. Deze keer zouden we met zijn jeugdvriend Andrew en diens vriendin Jessica daar naartoe gaan. Andrew eet al 20 jaar in het restaurant en geniet het voorrecht om specialiteiten bij de kok te bestellen. Zoals de kok zelf zegt, dit doet hij niet voor iedereen, want het is heel veel werk. Net als de vorige keer was het gerecht waarvoor we gekomen waren er niet, maar wel geheel andere voortreffelijkheden, en dan noem ik met name de speciale nasi goreng van de kok. Dit kan ik het beste beschrijven als een chinese paella, gewoon voortreffelijk. Verder hadden we ook: rundvlees in black bean sauce, zoetzure koebie-vis, zeer pikante King Crab, chinese bladgroente, en powisie in anijsssaus. Dit laatste gerecht vond ik om twee redenen bijzonder, ten eerste, de powisie is een prachtige vogel en ik blijf het raar vinden om zulke mooie beesten te eten. Ten tweede voelde ik me op een gegeven moment een beetje high; ik weet het natuurlijk niet zeker, maar ik denk dat het kwam doordat ik op een paar steranijs-stukjes had gekauwd. Het duurde even voordat ik weer kon nederdalen op aarde en dooreten.
Na het diner hebben we nog wat met de kok gebabbeld, die overigens al als 12-jarige in Hongkong in de keuken stond. Conclusie van het gesprek: we moeten nog terugkomen voor kaaiman-vlees, kaaiman-vlees doet wonderen voor de huid, terwijl de kok dit uitegde wees hij een van zijn bevallige medewerksters aan.

Mystique
De nacht was nog jong, 23.30 uur, te jong nog voor club Mystique, dus gingen we nog even met z’n vijven bij oma en tante Helen op bezoek, die gelukkig laatslapers zijn. Oma en tante Helen zijn graag op de hoogte van de perikelen van de vakantiegangers, in het bijzonder zijn ze nu geïnteresseerd in Maarten die zoveel nieuwe dingen in korte tijd meemaakt. Dus vertelde ik ze over hoe het vandaag op Powakka ging en wat we allemaal in het restaurant hebben gegeten. Ik durfde ze nog niet te vertellen wat ons nog te wachten stond, eerst zelf meemaken, dan pas verslag uitbrengen. Het enige wat ik op dat moment nog van Mystique wist: Braziliaanse club, zondagavond-the-place-to-be. En dat was het hoor. De foto’s spreken voor zich, en geloof me, ook de Braziliaanse mannen zien er zeer aantrekkelijk uit. Om 2:30 uur waren we weer thuis. Maarten moest om 10:15 uur weer op vliegveld Zorg en Hoop zijn voor zijn 5-daagse trip naar Awarradam. Hij heeft het gehaald hoor.
Op de foto’s (met dank aan Andrew!!): de band van de avond, “Esperez”, de dame links was heel aantrekkelijk gekleed (mis de broek niet), kon heel goed dansen en heeft een prachtig figuur, ze zag vast dat ik haar bewonderde, want ik kreeg drie kussen van haar nadat ze voor me geposeerd hadden; Maarten keek vooral zijn ogen uit; Chris, zijnde een getrouwd man, was natuurlijk heel cool; Maarten in overweldigde staat.

Zomaar een dagje in Paramaribo

Na vele ochtenden achtereen doorgebracht te hebben met Billy Blanks en zijn Basic Tae-bo, vond ik dat het tijd was om Billy in een andere setting te zien: Billy Advanced. Nou, ik heb het geweten. Toen ik bij mijn oma verbleef, zonder airco, was ik tot de conclusie gekomen dat Billy Basic van bijna een half uur nog net te doen was als ik na de training de nog telbare zweetdruppels van de vloer afveegde. In het appartement met airco waar ik nu zit ging dit stukken beter, maar toen ik gisteren na een half uur met de grondoefening van Billy Advanced begon en ik met m’n hoofd naar beneden hing, wist ik niet wat ik zag, eigenlijk kon ik niets meer zien; ik was veranderd in een zoute waterval. Ik kan me niet herinneren wanneer ik voor het laatst zo heb gezweet, waarschijnlijk toen ik als kind in Suriname op straat speelde. Ik zeg het je, sporten in de tropen is geen eenvoudige zaak.
Ook Maarten had zo te zien wat problemen met de temperatuur gehad; terwijl hij met zijn mooie oranje kleur voor mij stond vertelde hij dat het toch een beetje afzien was op de Galibi-trip. Het busje waarmee hij naar Albina is gereden was een gewone stadsbus, en hij zat nota bene op een van de oncomfortabele klapstoeltjes; de weg was slecht (understatement); de zandstreken waren heet; bij de nachtelijke oversteek met de boot naar het schildpaddenstrand spatte het water wild op en moesten alle toeristen onder een zeil schuilen, waardoor ze niets meer zagen, de muggen vielen gelukkig mee, maar er was slechts één leatherback schildpad op het strand en niet eens zo’n heel grote.
Nou, dat moesten we dan maar weer goed maken met het Paramaribo stadsleven. Gelukkig hadden Chris en ik alweer een avondje casino gepland. Maar ja, we zijn wel een beetje stom geweest en niet op tijd van huis vertrokken. Daardoor hebben we de dansshow met Russische dames gemist, en toen we net binnen waren, waren we nog net te onwennig en bescheiden om in de rij voor het (gratis) eten aan te sluiten.Stom, want ik had een beetje honger opgespaard, en toen we al een beetje gewend waren was de rij en al het eten als sneeuw voor de zon verdwenen. Wel apart hoor, er is geen entree-geld, en de drankjes en het eten zijn gratis. Ze moeten wel aardig op winst draaien. Nou ik heb ze in geldwaarde 4 porties roti-extra rijker gemaakt, Maarten 3 á 4, Chris heeft ze helemaal niet gespekt, maar liep de zaal een beetje rond op zoek naar wat levende wezens; het gros bestond uit zombie’s en losers (het laatste vast letterlijk en figuurlijk). Eigenlijk had ik het best naar m’n zin bij de automatische roulette tafel tussen de chinezen. Ik begon net een beetje aan kansberekening te doen, toen de honger ons toch ging dwarszitten. Trouwens, in Suriname hebben we honger, geen trek. We zeggen ook: angri e kir mi=de honger vermoordt mij. De enige plek in de buurt die nog open was, was ‘t Vat. Op weg naar ‘t Vat stopten we voor een stoplicht. Naast ons hoorden we een motor ronken en heftig accelereren op de plaats en ik vroeg Chris: ga je de uitdaging aan? “Ja hoor”, zei Chris. Dat had ik niet van Chris verwacht, maar ik wist ook niet dat hij zich had gespecialiseerd in het snel optrekken. Dus wij keihard naar voren schieten en de idioot 20 meter achter ons latend. Later haalde hij ons wel weer in, maar Chris had in ieder geval wat ons betreft z’n trofee verdiend. Nog nauwelijks plaatsgenomen op het terras bij ‘t Vat en wachtend op onze saoto soep en sate-compleet (Maarten) hoorden we keihard “Klabeng!!!” Precies in ons gezichtsveld was een personenauto tegen een plotseling stoppende pickup opgeknald. De schade zag er imposant uit, zie foto van onze Flitsende Fotograaf Maarten. Om iets voor 3-en waren we weer thuis, nu maar lekker uitslapen, morgen een rustige dag, want zondag hebben we weer een druk programma.

Op de foto’s: een leatherback schildpad van Maarten’s Galibi tocht, mis de knielende toerist linksboven niet voor de relatieve grootte; een kinderklasje op Galibi (dat ziet er stukken beter uit dan toen ik er was vorig jaar); Klabeng bij ’t Vat; ‘t Vat maar dan eergisteravond met Chris en zijn halfbroer, Chris kan ook in het donker handlezen.

Zelf op sleeptouw genomen

Vanochtend vroeg is Maarten vertrokken voor zijn tweedaagse reis naar Galibi. Ik weet nu al dat hij gedurende de reis een gratis lichaamsmassage krijgt. Gezien de regen van gisteren zal een deel van de weg erg slecht en vol gaten zijn. Hij was bijna zijn fototoestel vergeten, gelukkig kwam hij er nog voor terug, niet alleen voor hem, maar ook voor mij, want voor de weblog heb ik een scherpe foto bij hem besteld van een grote leatherback schildpad. Het wordt niet makkelijk voor ‘em want de tocht naar de schildpadden is laat in de avond en misschien vol wolken muskieten. En omdat de leatherbacks goed beschermd worden, in ieder geval toen ik een aantal jaren terug in Galibi was, mochten we niet flitsen en ook niet direct met onze zaklamp op ze schijnen. Het was immers al moeilijk genoeg voor die beesten om zo'n grote portie eieren te leggen.

Mijn tante belde wat later in de morgen, gelukkig had ze vandaag tijd om met me te gaan scouten voor bouwonderdelen. Heerlijk, om zelf op sleeptouw genomen te worden; ik weet al niet meer hoeveel winkels we zijn langsgegaan voor tegels, ramen, deuren, meubels. Gelukkig wisten een paar verkopers waar ze over spraken. Ramen en deuren kiezen is volgens mij een van de moeilijkste dingen hier: openslaande ramen, shutters, louvres of schuiframen, gewoon glas of zonwerend glas, met of zonder muggengaas, dievenijzer aan de binnenkant of de buitenkant? Nou de shutters van Fernandes, ja dezelfde van de frisdrank, zien er goed uit, bovendien een Surinaams product en goeie kwaliteit.
Overigens, ook op deze tocht kwam menigmaal de vergelijking met de Chinese materialen ter sprake, handelaren zeggen vaak: …dit is geen chinese kwaliteit hoor…! Maar niet iedereen is negatief over de Chinezen. Later op de dag kwam mijn neef langs die voor mij een versnelde procedure heeft ingezet voor een bouwmeter (ja, vriendjespolitiek!) en hij was heel positief over de tegelleg-kunst van de chinezen; waar de Surinamers over het algemeen het werk snel afraffelen om alvast naar de volgende klant te gaan, doet de chinees het werk met geduld en expertise en het is aan het resultaat te zien. Voor degenen die het niet weten; de Surinaamse regering laat de laatste jaren ontzettend veel chinese immigranten via allerlei versnelde procedures binnen, dit tot veler ergernis van de Surinaamse arbeiders. Uitspraken die ik (vooral van de taxi-chauffeurs) heb gehoord zijn: wat die chinesen doen, kunnen wij ook! Binnen twee weken hebben ze al een rijbewijs. Binnen een week hebben ze hun visum. Waarom is het eerste wat ze hier kopen een steek- en vuurwapen? Omdat ze al hun vijanden uit China hier weer tegenkomen.
Op de foto’s: Maarten vertrekt naar Galibi; shutters met muskietengaas van Fernandes, als suikertante kon ik het niet laten vandaag dit schattige stoeltje te kopen voor m’n nichtje van 4 die over anderhalve week op vakantie komt.

Gisteren heeft het geregend

(fotograaf: Maarten)

Testdrive en testfood

De double cabin pickup van mijn tante is gisteren teruggekomen van de reparatie. Het leek haar een goed idee om een testdrive te maken. En waarom daar geen uitje van maken? Maarten mocht voorin meeluisteren of de auto rare geluiden maakte. We zijn een heel eind buiten de stad gereden naar district Wanica, waar we waterkoeien (watrakaws) konden bezichtigen (zie foto’s). Eigenlijk weet ik niet goed wie wie aan het bekijken waren, want het moment dat we dichterbij kwamen draaide de complete kudde van wel 20 waterkoeien zich naar ons om en zo zijn ze een tijdje blijven kijken, totdat ze gezamenlijk opstonden, gezamenlijk begonnen te kakken en gezamenlijk het water ingingen voor verkoeling. Het was een prachtig gezicht, een erg vredig tafereel. Een dame uit de omgeving stopte even om te vragen waar we zo naar keken. M’n tante vroeg meteen wie de eigenaar van deze mooie kudde is. Dit was Leckie, de slager die een filiaal om de hoek bij m’n oma heeft.


Terug in de stad gingen we nog even naar Markt Zuid (zie foto). Maarten kocht bacoven voor zichzelf en sinasappelen voor oma; hij kreeg een aantal baksis (gratis). Ik kocht een zak bananechips, Rode King mandarijnen en zure markoesa’s voor tante Helen.
Bij mijn oma wachtte Chris al, we zouden gezamenlijk naar een Chinees restaurant gaan; Chris had daar eerder overheerlijke King Crabs gegeten. Maar voordat we vertrokken bood oma ons snel nog een stuk vleesworst van slager Leckie aan.
Helaas had het Chinees restaurant op het moment geen krabben, de kok zelf kwam even langs om te vertellen dat zijn inkoper vandaag met veel te kleine krabben kwam aanzetten. Hij heeft ze afgeslagen. Na kort beraad besloten maar de Surinaamse kreeft te proberen. Gelukkig maar, want ik was verkocht! De pikant gebakken kreeft was overheerlijk! De black bean sauce kreeft ook, maar net niet zo lekker als de andere. Gewoonlijk zijn voor mij de gamba’s het summum, maar die moesten nu het onderspit delven. Ik kan dit restaurant werkelijk aanraden: Shin Kong, Gompertsstraat 16. Ik was zo zeer onder de indruk dat ik geen foto van het kreeftmaal heb genomen, maar wel van de heet sputterende black bean sauce kip van Maarten. Later maakte Maarten nog wel een foto toen ik probeerde de kreeft weer te assembleren.
Trouwens, Maarten is erg trots, nog geen week in Suriname en hij staat al in de krant (De Ware Tijd), weliswaar tussen het publiek bij het optreden van miss India-Suriname, maar wel herkenbaar.

Phagwa

Subh Holy! Aan iedereen een goed en gelukkige nieuw begin van de lente! Eigenlijk heb ik vanuit mijn kinderjaren alleen akelige herinneringen aan het Phagwa(lente)feest. Want hoewel met dit feest de overwinning van het goede op het kwade wordt gevierd, kan ik me alleen stomdronken enge hindoestaanse mannen met bloeddoorlopen ogen herinneren die rode poeder en vloeistof op een ieder wilden gooien. Voor Maarten was het anders; hij is gisteren tijdens de paghwa viering in de Palmentuin keurig geluk gewenst door een nette, maar uiteraard met kleurstof gewapende hindoestaanse jongeman. Chris en ik hebben ons willens en wetens buiten schot gehouden. Terwijl de menigte elkaar doorlopend geluk wenste werden er optredens gehouden in traditionele kledij. De mooiste was het dansoptreden van de bloedmooie Miss India-Suriname; het was betoverend en voor sommigen zelfs adembenemend.
Op de foto’s: hindoestaanse danseres in traditionele kledij; miss India-Suriname (2x) danst op een Bollywood-hit; Phagwa-Maarten.

Na de Palmentuin moest Maarten het een en ander wegboenen want we zouden gaan eten bij oma. Oma had moksalesi klaargemaakt met gerookte wilde haas, zoutvlees en sebi-jari (soort bonen). Het was overheerlijk. Ook Maarten heeft ervan genoten, maar hij moet nu langzamerhand wel gaan uitkijken. Hij lijkt het nieuwe doelwit van oma te worden. Ik heb hem meteen maar ingelicht dat oma eens door een kleinzoon in de kamer is opgesloten omdat hij er genoeg van had om steeds volgestopt te worden.
Op de foto’s: gestoofde wilde haas; de moksalesi; tante Helen met het hazenpootje.

Na de maaltijd hebben we een bezoek gebracht aan een vriendin van tante Helen. Zij heeft ons heel gastvrij ontvangen en we mochten ons neerplonsen in haar zwembad. Het water was heerlijk. Maarten wilde de glijbaan uitproberen, maar was toch eerst een beetje huiverig over wat er allemaal tussen de palmen kon zitten. Heel begrijpelijk voor iemand die gisteren voor het eerst door mieren is gebeten. Oma reageerde hierop: “Mijn gunst….!..voor het eerst? En wij worden hier elke dag gebeten op onze benen, armen, gezicht…”Oma was verwonderd.
Helaas kwam het bezoek aan de zeer gastvrije vriendin (we mogen komen zwemmen zodra we willen) abrupt ten einde toen zij een alarmerend telefoontje kreeg van haar dochter; er was ingebroken en het hele huis was overhoop gehaald.

Terug in de Toenalaan (bij oma) had Maarten een consult bij handlezer Chris. Op de foto’s: het terras en zwembad van de vriendin van tante Helen; ikke in het water; Maarten komt de glijbaan af; Chris aan de tamarindesiroop na een paar baantjes zwemmen, inmiddels was het al behoorlijk donker; Chris leest de hand van Maarten.

Het nachtleven in Par’bo

Ik ben niet zo thuis in het nachtleven van Paramaribo. Er zijn inmiddels veel casino’s en erotisch getinte loungebars, maar daar blijf ik liever uit de buurt. Het voorstel om zaterdagavond te gaan stappen klonk wel aantrekkelijk. De zwoele tropische avond met volle maan begon een beetje broeja (chaotisch). Ik had me akelig verslapen na mijn avonddutje; Maarten belde me om 22.30 uur wakker toen ik al geacht werd klaar te staan voor vertrek. Chris was bijna een uur te laat voor zijn eerste afspraak met zijn broer bij ’t Vat, en mede dankzij mij uiteindelijk dik een uur te laat (hij was zo aardig mijn uitgaansschoenen langs te brengen). Uiteindelijk lukte het toch om gezamenlijk vanuit ’t Vat naar de dancing Starzz te vertrekken. In Suriname is het gebruikelijk dat er een dansvloer voor jongeren en een dansvloer voor ouderen is. Het was spannend voor ons laat dertigers en begin veertigers; binnen welke categorie zouden we vallen? Bij Starzz was het gelukkig eenvoudig, de dansvloer voor ouderen was verlaten; dus belandden we vanzelf in de jongerenzaal met doordringende basgeluiden. In Starzz kwamen we mijn neef Jos en nicht Nicole tegen. De sfeer was gemoedelijk, maar naar mijn smaak waren er relatief teveel bakra’s (Hollanders) en Eurosurinamers. Het terras van Starzz, daarentegen, ingericht met zit- en lighangmatten, zag er zeer aantrekkelijk uit. Blijkbaar was Chris ook niet zo gecharmeerd van Starzz, want hij kwam met het voorstel om naar zijn club van vroeger tijden te verhuizen: Touché. De zwoele avond was inmiddels veranderd in een regenachtige. Chris was een ware gentleman en haalde door de regen de auto op en kwam voorrijden. Maarten en ik waren erg dankbaar. Eenmaal in de auto begonnen we ons wel af te vragen of Touché nog wel bestond, immers Nicole die in Suriname woont en Jos die tijdens zijn vakantie heel veel gaat stappen, komen er nooit! Nou, gelukkig hebben we ons daar niet door laten tegenhouden. De sfeer was heel goed en de bakra’s en Eurosurinamers waren ver in de minderheid. Ook hier was een ouderenzaal, waar er Salsa, Rumba, Merengue en bachata werd gedanst. Gelukkig, wij waren te jong voor deze afdeling. In de andere zaal, waar we beter binnen de leeftijdsgroep vielen, speelde een indrukwekkende band Final Step, voornamelijk met Javaanse jongens en één dame. Ze speelden werkelijk alles, en de kwaliteit was subliem: salsanummers, merengue, kawina, bubbling, rap-, reggae, rock- and roll. Toen mijn nieuwe uitgaansschoenen even een pauze leken te nemen van het inboren in mijn wreef en hiel, heb ik eerst met Maarten (merengue) en daarna met Chris (bubbling) een dansje gewaagd. Inmiddels was het wel erg laat geworden, 5 uur ongeveer, een goeie tijd om terug naar huis te gaan. Maar iets weerhield me om meteen naar de uitgang te lopen, ik was helemaal bezweet en zou eenmaal buiten, door de gure kou best ziek kunnen worden, waarom heb ik toch geen jas meegenomen, stom. En toen realiseerde ik me ineens: Monique, wat voor kou? Je bent in Su!!!!!!!!!
Op de foto’s: het terras van Starzz, op de achtergrond mijn nicht Nicole; Chris in Touché, Maarten en Chris in Touché met de band op de achtergrond.

Toerist en gids

In de afgelopen maanden heb ik als "toerist" in Suriname heel wat informatie bij elkaar verzameld: er zijn nog maar weinig plekken die de moeite waard zijn en mij onbekend zijn. En nu kwam dan mijn collega Maarten, fris en vers uit Nederland voor het eerst naar Suriname. Ik kreeg de kans om iemand op al deze vergaarde informatie te trakteren. De harde waarheid is dat ik nog wel een cursus "hoe word ik een goeie gids" mag gaan volgen. Op zijn vierde dag in Suriname zat Maarten enigszins verhit opgepakt in de bus eindelijk richting appartement en zei: Die Monique, die denkt, ik sleep Maarten de eerste dagen overal mee naar toe, put hem helemaal uit, zodat ze de rest van de vakantie geen last meer van hem heeft.
Wel, alle gekheid op een satéstokje (© C. Polanen), het deed me erg goed om hem gisterochtend met een brede grijns op z'n gezicht te zien rondlopen, hij had het duidelijk erg naar zijn zin. Maar dat wil niet zeggen dat hij niet ontzettend veel indrukken achter elkaar te verwerken krijgt. Zijn programma begint nu ook behoorlijk vol te raken. En aangezien ik de cursus "hoe word ik een goeie gids" nog niet heb gevolgd, ga ik gewoon door met de rondleiding totdat Maarten in plaats van "Monique, waar breng je me nu weer naar toe?" (dit was bij een bezoek aan de erg donkere en enorme centrale markt) begint te vragen om een "time-out". Ik moet zeggen, ik geniet er erg van om Maarten te introduceren in het Surinaamse leven, van de gore achterbuurten tot de decadente kakkers-hideouts.
Maarten deed gisteren nog een onvergetelijke uitspraak die je alleen van een kersverse toerist in Suriname kunt verwachten: "Denk je dat we onderweg nog een plek tegenkomen waar we iets te eten kunnen halen?". Ik kon het niet helpen om hier hartelijk om te lachen.
Op de foto’s: Maarten in Chris Rotishop; ik koop een werkhoed achter de centrale markt; Maarten doet zich tegoed aan een Parbo-biertje in hotel Torarica (op de achtergrond speelde heel relaxed een reggae-bandje).

Confrontatie

Gisteren had ik het even moeilijk. Ondanks dat ik aan de tekenaar heel duidelijk heb gemaakt dat ik voor de maximale grootte van het huis wil gaan, is het op de bouwtekening toch 10 vierkante meter kleiner dan het mag zijn. Als ik de tekening weer laat aanpassen dan gaat het weer duren, en als ik hiermee akkoord ga en zo laat bouwen, dan krijg ik vast spijt, of als ik het bij de uitvoering toch groter laat bouwen, en er komt controle, dan heb ik problemen. Een telefoontje naar het thuisfront was echt even nodig: “Moeders....! Ik weet het niet meer!!!”
Moeders is easy: meisje, geniet van je vakantie en stress niet teveel, je bent al een heel stuk op weg en als het in de vakantie niet lukt, dan komt het later. Maar mijn hoofd tolt:...het moet, de bouw moet al begonnen zijn voor mijn vakantie voorbij is...het moet!
Veel later die dag had ik bij oma thuis een afspraak met m'n neef die zich aan het specialiseren is in het handlezen: Moon, emotioneel lijk je veel gevoeliger te zijn en meer te stressen, dan je in het dagelijks leven toont. Is dat zo? Ja!!!! Het handlezen was naar mijn idee een groot succes. Eigenlijk kwam bijna precies hetzelfde hieruit als uit de assessment die we vorig jaar op de ICT-afdeling hadden. Ja, ook de eigenzinnigheid (lees: koppigheid) kwam eruit. Maarten zat erbij en zei met een grote grijns: “Ik zeg niets.” Die kent me al langer dan vandaag.
Later kwam er nog meer familie bij en hadden we het uitgebreid over een opmerkelijk verkeersschandaal in Suriname: brommer was dodelijk aangereden door een auto met daarin een dronken verzekeringsagent, die met behulp van z'n contacten en omkoperij de hele verkeerssituatie heeft veranderd, waardoor de schuld in de richting van de aangereden brommer wees. En zo is het ook in de media gepubliceerd. Maar de waarheid is pijnlijk aan het licht gekomen.
Eerder die dag hebben Maarten en ik de Paramaribo Zoo bezocht. Ik was er al vorige maand met Paul, maar vandaag was de Blaasman (grootste ooievaar) extra agressief. Toen de buurman, een struisvogel, ietsje dichtbij kwam viel hij 'em gewoon aan. De opzichter waarschuwde ons uitdrukkelijk want.....

Vers bloed deel II

Mijn collega Maarten en mijn neef Chris zijn gisteravond gearriveerd. Ik heb ze met de taxi opgehaald. Onze taxi-chauffeur was een kleine Javaanse meneer die zich heel snel voortbewoog. Zo snel en zo klein, dat terwijl wij elkaar nog uitgebreid aan het begroeten waren, hij al snel met een van de koffers uit zicht was verdwenen. We konden hem gewoon niet meer vinden en hij ons ook niet. Ik begon zelfs naar de taxi-service te bellen (leve mijn mobieltje in Suriname!) om hem te kunnen bellen.Want uiteraard was het een drukte van jewelste op Zanderij. Gelukkig hebben we elkaar weer gevonden en zijn we ondanks zijn aparte rijstijl -Maarten zei nog: hé dat ziet er tenminste normaal uit, hij rijdt rechts- veilig in de stad gearriveerd. Na het inchecken in het appartement zijn Maarten en ik op bezoek geweest bij mijn familie, waar ook mijn neef Chris, zijn moeder en een klein nichtje waren. We hebben tot laat, maar niet te laat, daar zitten kletsen, want ik moest in de ochtend vroeg alweer bij het ministerie van Openbare Werken zijn voor de goedkeuring van de laatste versie van de bouwtekening. Maarten had wel zin om mee te gaan, en daarmee is het een dag met ontzettend veel indrukken voor hem geworden. We zijn van half negen ’s ochtends tot vijf uur ’s middags op straat geweest. Toen hij eenmaal weer in het appartement was, was hij wel toe aan siësta in de hangmat.
Op de foto’s: Mijn neef Chris (in het wit) stapt uit het vliegtuig, Suriname heeft (nog) geen slurf (fotograaf is Maarten); ik voor de kathedraal waar ik nog ooit mijn eerste heilige communie heb gedaan (fotograaf is Maarten); Maarten in de Palmentuin; Maarten in de hangmat voor zijn appartement.